ކުށްވެރިންނަށް ވޯޓުލެވުމަކީ މިނިވަނުންނަށް ކުރެވޭ މަލާމާތެއް

ލިޔުނީ އިބްރާހީމް ނައީމް

ޖަލުގެ ބޭނުމަކީ ކުށްވެރިންނަށް އަދަބެއް ދިނުމެވެ. އެއަދަބަކީ މިނިވަނަށް ލިބިފައިވާ އަސާސީ ހައްގުތަކުގެ ތެރެއިން ބަޔެއް އެމީހުންގެ ކިބައިން މަރުހޫމު ކުރުމެވެ. ނުވަތަ ވަގުތީގޮތުން ހިފެހެއްޓުމެވެ. ޖަލުން މިނިވަންވެ އެމީހަކަށް ދެވިފައިވާ މުއްދަތެއް ހަމަވަންދެކަށެވެ. އެކަން ޖަލަށް ލެވޭ މީހުން ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މިނިވަނެކޭ އެއް ފަދައިން ހުރިހާ އަސާސީ ހައްގުތަކެއް ލިބި، އާދައިގެ މީހަކަށްވުރެ އަރާމާއި އުފަލުގައި އުޅެވޭ ތަނަކަށް ޖަލުވާނަމަ ޖަލަށް މީހުން ލުމުގެ އެއްވެސް މާނައެއް ނެތެވެ. މިމޭރުމުން، ޕޯލް ސެލޫސީ، އެމެރިކާގެ މަޗަސުސެޓްގެ ކުރީގެ ގަވަނަރު ވިދާޅުވަނީ "އެމީހުން (ޖަލުގައި ތިބޭ ކުށްވެރިން) ޖަލުގައި މުއްދަތު ހަމަކުރަމުން ދާއިރު ވޯޓުލެވިގެން ނުވާނެއެވެ. އެއީ އެކަމާ ބަޔަކު ބަހުސެއް ކުރުމުގެ ބޭނުމެއް އޮތްކަމެއް ނޫނެވެ. ޖަލަކީ އަދަބެއް ލިބުމަށް ދާތަނެކެވެ. ޖަލުގައި ހުންނަ ހުރުމުގައި ވޯޓުލުމުގެ ހައްގު ވަގުތީގޮތުން ހިފެހެއްޓުމަކީ އެއަދަބުގެ ބައެކެވެ."

ކަންމިހެން އޮތްއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ޖަލުގައި ރޯކޮށް، މާރާމާރީ ހިންގައި، މަސްތުވާތަކެތި ފާޅުގައި ބޭނުންކޮށް، އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގައި، ޖަލު ބަހައްޓަން ތިބިމީހުންނަށް ޖަލު ނުބެލެހެއްޓިގެން އުޅޭއިރު އަހަރެމެން މިއުޅެނީ އެމެރިކާގަޔާއި ހުޅަގުގެ އެހެން ގައުމުތަކުގައި ވެސް އަދިވެސް ބަހުސްކުރެވެމުންދާ މައްސަލައެއް ކަމަށްވާ 'ޖަލުގެ ކުށްވެރިންނަށް ވޯޓުލެވެންޖެހޭތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ' އަށް ގޮތެއް ނިންމާފައެވެ. އަހަރެމެންގެ މޮޔަކަން ނިކަންދެކެބަލާށެވެ. އިންސާނީ ހައްގުގެ ނަމުގައި މިނިވަނުންނަށް ވުރެ ގިނަ ހައްގުތަކެއް ޖަލުގެ ކުށްވެރިންނަށް މިއަދު މިވަނީ ދެވިފައެވެ. އެވެރިން ޖަލުގެ ތެރޭގައި މިނިވަންކަމާއެކު އެކީ އެކިކަހަލަ މަޖާނަގައި، ޓީވީ ބަލައި، ކޮމްޕިޔުޓަރު ކުޅެ، މޫދުން މަސްހިފައި ކައިބޮއިހަދާ، ރައްޓެހި ތިމާގެ މީހުންނާ މޮބައިލު ފޯނުން ވާހަކަދައްކާލައި ހުސްވަގުތުތައް ފުރަމުން، މާފުށީ ރަށުގެ ގިނަ އާއިލާތަކަށް ވެސް ނުލިބޭ ފެންވަރުގެ ނާސްތާ ކާލައިގެން، މިނަރަލް ފެންބޮއިގެން އެއިން ފެންވަރައިގެން އުޅުމަކީ އަދަބަކަށް ވުރެން އިއްޒަތްތެރިންނަށް ދެވޭ ފެންވަރުގެ މެހެމާންދާރީއެކޭ އަހަރެމެން ބުނުން މާރަނގަޅުވާނެއެވެ.

އޭއް އިލެކްސަން ކޮމިސަނުގެ މެމްބަރުންނޭވެ. ކުށްވެރިންނަށް އެމީހުންގެ ޖަލުގެ މުއްދަތު ފުރަމުން ދާ ދިޔުމުގައި ވޯޓުލެވޭނެ ކަމަށް ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނެފައި އެބައޮތް ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ އެހެން ބުނެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ގާނޫނެއް ފާސްކޮށްފައި އެބައޮތްހެއްޔެވެ؟ ނިކަން ދައްކަބަލާށެވެ؟ ގާނޫނަކުން ލިބިދީފައި ނުވާ ބާރެއްގެ ބޭނުންކޮށް، ގާނޫނާ ހިލާފު ކަންތައްތައް ކުރަން ނޫޅޭށެވެ. ޖަލުގެ ކުށްވެރިންނަށް ވޯޓުލާން ފުރުސަތު ދިނުމުގެ ކުރިން އެކަމާގުޅޭ ގާނޫނެއް މަޖިލީހުން ފާސްކުރުވާށެވެ. މީހުން މަރައި، އެތަކެއް ބަޔެއްގެ ހައްގު ފޭރިގަނެ، އުމުރަށް ޖަލަށް ލެވިފައިތިބި ބަޔަކު ގައުމުގެ މުސްތަގުބަލާމެދު ވިސްނައި، އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކަށް ނުވަތަ މިނިވަނުންނަށް ލާބަހުރި ގޮތަކަށް ޒިންމާދާރުކަމާއެކީ ވޯޓުލާނެ ކަމަށް ހީކުރަނީ ހެއްޔެވެ؟ ބަލަ ހަމަހޭގައި ތިބެ، ބުއްދި ފިލާދިޔައީ ހެއްޔެވެ؟ އެހެންކަމަށްވާނަމަ، ޖަލުގެ ކުށްވެރިންނަށް ވޯޓުލާން ދިނުމަށްވުރެ ގުރައިދޫގައި ތިބިމީހުންނަށާއި މިގައުމުގެ ކުޑަބޮޑު އެންމެންނަށް ވޯޓުލުމުގެ ހައްގުދިނުން މާއައުލާކަންބޮޑެވެ.